Η Παλαιά Πέρσαινα
Φωτογραφία από το αρχείο του Τάσου Παπαμιχαλόπουλου
Νοτιοδυτικά της Νέας Πέρσαινας ( Γεωγραφικές Συντεταγμένες: 37°45'5"N 21°40'32,"E ), βρίσκεται η Παλαιά Πέρσαινα, το παλιό μας το χωριό, η οποία εκατοικείτο περίπου μέχρι το 1980. Το χωριό μας είχε δική του κοινότητα που απέκτησε από τότε που ιδρύθηκαν οι κοινότητες στα Ελληνικά χωριά, με εκατό και πλέον κατοίκους.
Τα σπίτια ήταν διώροφα και μονώροφα, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα της κάθε οικογένειας, φτιαγμένα με πλίνθους, ξύλινα μπαλκόνια και κεραμίδια, που έφτιαχναν οι ίδιοι οι κάτοικοι με υλικά τα οποία έβρισκαν άφθονα στη φύση.Το κάθε σπίτι είχε και βοηθητικούς χώρους (κατώγια), όπου αποθήκευαν τα προϊόντα τους και σταύλους για τα ζώα.
Οι κάτοικοι ήταν φτωχοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Καλλιεργούσαν τα χωράφια τους με τα ζώα και το άροτρο, θέριζαν με το δρεπάνι και αλώνιζαν στ' αλώνια πάλι με τα ζώα. Εκμεταλλεύονταν τα προϊόντα του δάσους μαζεύοντας ρετσίνι από τα πεύκα, κόβοντας ξύλα για την παραγωγή ξυλανθράκων (καμίνια) κ.ά.Η κάθε οικογένεια είχε το δικό της αμπέλι, κήπο, ελαιώνα, τα δικά τους αιγοπρόβατα, άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια, κότες, γουρούνια και άλλα, έτσι ώστε να μπορεί να είναι αυτόνομη και να παράγει τα δικά της προϊόντα για να επιβιώσει.
Τα σπίτια ήταν διώροφα και μονώροφα, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα της κάθε οικογένειας, φτιαγμένα με πλίνθους, ξύλινα μπαλκόνια και κεραμίδια, που έφτιαχναν οι ίδιοι οι κάτοικοι με υλικά τα οποία έβρισκαν άφθονα στη φύση.Το κάθε σπίτι είχε και βοηθητικούς χώρους (κατώγια), όπου αποθήκευαν τα προϊόντα τους και σταύλους για τα ζώα.
Οι κάτοικοι ήταν φτωχοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Καλλιεργούσαν τα χωράφια τους με τα ζώα και το άροτρο, θέριζαν με το δρεπάνι και αλώνιζαν στ' αλώνια πάλι με τα ζώα. Εκμεταλλεύονταν τα προϊόντα του δάσους μαζεύοντας ρετσίνι από τα πεύκα, κόβοντας ξύλα για την παραγωγή ξυλανθράκων (καμίνια) κ.ά.Η κάθε οικογένεια είχε το δικό της αμπέλι, κήπο, ελαιώνα, τα δικά τους αιγοπρόβατα, άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια, κότες, γουρούνια και άλλα, έτσι ώστε να μπορεί να είναι αυτόνομη και να παράγει τα δικά της προϊόντα για να επιβιώσει.
|
Παλιά Πέρσαινα - Διαδραστικός Χάρτης wikimapia
|
.
Το σπίτι του Ηλία Παπανδρέου
Η δουλειά όμως που χρειαζόταν να γίνει ήταν σκληρή και γι' αυτό ήταν αδύνατον να τα καταφέρει ο καθένας μόνος του. Έτσι είχαν εφεύρει τις «δανεικαριές» και τις «σεμπριές» όπως λεγόντουσαν. Αντάλλασαν δηλαδή μεταξύ τους προσωπική εργασία, πηγαίνοντας τη μια μέρα στον έναν και την άλλη στον άλλο, είτε να θερίσουν, είτε να σπείρουν, να τρυγήσουν κ.ά.
Στην παλαιά Πέρσαινα λειτουργούσαν επίσης και ελαιοτριβείο, σιτοκαθαριστήριο, 2 νερόμυλοι, 3 σιδηρουργεία, 1 ασβεστοκάμινο, 1 κεραμιδοκάμινο και 2 υποδηματοποιεία όπου εξυπηρετούνταν και τα γειτονικά χωριά. Είχε επίσης κτίστες και ξυλουργούς για την κατασκευή των σπιτιών τους. Τα προϊόντα που δεν μπορούσαν να παράγουν, τα προμηθεύονταν από τα 4 καφενεία-παντοπωλεία που υπήρχαν στην πλατεία του χωριού. Τα καφενεία ήταν ο μόνος χώρος ψυχαγωγίας για τους άντρες. Εκεί μαζεύονταν, συζητούσαν για τις δουλειές τους , τα προβλήματά τους, έπαιζαν και κανένα χαρτάκι, με έπαθλο ένα λουκούμι ή κανένα ουζάκι. Οι γυναίκες απ' την άλλη είχαν τις γειτονιές όπου έσμιγαν, πάντα με τις ρόκες τους στα χέρια, για να πουν κι εκείνες τα ...δικά τους!
Στην παλαιά Πέρσαινα λειτουργούσαν επίσης και ελαιοτριβείο, σιτοκαθαριστήριο, 2 νερόμυλοι, 3 σιδηρουργεία, 1 ασβεστοκάμινο, 1 κεραμιδοκάμινο και 2 υποδηματοποιεία όπου εξυπηρετούνταν και τα γειτονικά χωριά. Είχε επίσης κτίστες και ξυλουργούς για την κατασκευή των σπιτιών τους. Τα προϊόντα που δεν μπορούσαν να παράγουν, τα προμηθεύονταν από τα 4 καφενεία-παντοπωλεία που υπήρχαν στην πλατεία του χωριού. Τα καφενεία ήταν ο μόνος χώρος ψυχαγωγίας για τους άντρες. Εκεί μαζεύονταν, συζητούσαν για τις δουλειές τους , τα προβλήματά τους, έπαιζαν και κανένα χαρτάκι, με έπαθλο ένα λουκούμι ή κανένα ουζάκι. Οι γυναίκες απ' την άλλη είχαν τις γειτονιές όπου έσμιγαν, πάντα με τις ρόκες τους στα χέρια, για να πουν κι εκείνες τα ...δικά τους!
.
Ο Άη Λιάς
Στην παλαιά Πέρσαινα υπήρχαν 4 εκκλησίες οι οποίες είχαν οικοδομηθεί από τους πρώτους κατοίκους της.
Ο ενοριακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίτσα), τα εξωκλήσια του Προφήτη Ηλία (Αη-Λιάς), του Αγίου Γεωργίου (Άη-Γιώργης) και ο ναός του κοιμητηρίου ο Άγιος Δημήτριος (Άη-Δημήτρης).
Οι εκκλησίες αυτές σώζονται ανέπαφες μέχρι σήμερα παρ' όλο που πέρασαν από 'κει δύο καταστροφικές πυρκαγιές (1989 & 2007).
Στο παλιό χωριό λειτουργούσε δημοτικό σχολείο στο οποίο φοιτούσαν γύρω στα 70 παιδιά. Γυμνάσιο δεν υπήρχε και τα παιδιά πήγαιναν στο γειτονικό χωριό Δούκα με τα πόδια, κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες το χειμώνα. Περνούσαν μέσα από κακοτράχαλα και επικίνδυνα ρέματα και μονοπάτια, με λίγα τετράδια και βιβλία, μ' ένα κομμάτι ψωμί στην τσάντα για το μεσημεριανό τους φαγητό, χωρίς τα απαραίτητα ρούχα και πολλές φορές ξυπόλητα. Κι όμως, πολλά απ' αυτά κατάφεραν να σπουδάσουν και να γίνουν χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία μας.
Η διασκέδαση των παιδιών ήταν, τι άλλο; Το παιχνίδι!
Δεν είχαν βέβαια την τύχη σημερινών παιδιών που μπορούν να έχουν ό,τι παιχνίδι θέλουν. Τα παιδιά όμως πάντα βρίσκουν τρόπο να παίξουν και να διασκεδάσουν και είχαν σκαρφιστεί διάφορους τρόπους για να φτιάχνουν μόνα τους τα παιχνίδια τους. Τα αγόρια έφτιαχναν μπάλλες με πανιά δεμένα πολύ σφιχτά μεταξύ τους, κατασκεύαζαν σφεντόνες και έστηναν θηλιές για να πιάνουν κοτσύφια, τσίχλες και σπουργίτια. Τα κορίτσια έφτιαχναν κούκλες (κουτσούνες) με παλιά πανιά κι έβαζαν ξυλαράκια για χέρια και για πόδια. Αγόρια και κορίτσια έπαιζαν μαζί κι άλλα αυτοσχέδια παιχνίδια όπως κουτσό, κρυφτό, τυφλόμυγα, πεντόβολα κ.α.
Ο ενοριακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίτσα), τα εξωκλήσια του Προφήτη Ηλία (Αη-Λιάς), του Αγίου Γεωργίου (Άη-Γιώργης) και ο ναός του κοιμητηρίου ο Άγιος Δημήτριος (Άη-Δημήτρης).
Οι εκκλησίες αυτές σώζονται ανέπαφες μέχρι σήμερα παρ' όλο που πέρασαν από 'κει δύο καταστροφικές πυρκαγιές (1989 & 2007).
Στο παλιό χωριό λειτουργούσε δημοτικό σχολείο στο οποίο φοιτούσαν γύρω στα 70 παιδιά. Γυμνάσιο δεν υπήρχε και τα παιδιά πήγαιναν στο γειτονικό χωριό Δούκα με τα πόδια, κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες το χειμώνα. Περνούσαν μέσα από κακοτράχαλα και επικίνδυνα ρέματα και μονοπάτια, με λίγα τετράδια και βιβλία, μ' ένα κομμάτι ψωμί στην τσάντα για το μεσημεριανό τους φαγητό, χωρίς τα απαραίτητα ρούχα και πολλές φορές ξυπόλητα. Κι όμως, πολλά απ' αυτά κατάφεραν να σπουδάσουν και να γίνουν χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία μας.
Η διασκέδαση των παιδιών ήταν, τι άλλο; Το παιχνίδι!
Δεν είχαν βέβαια την τύχη σημερινών παιδιών που μπορούν να έχουν ό,τι παιχνίδι θέλουν. Τα παιδιά όμως πάντα βρίσκουν τρόπο να παίξουν και να διασκεδάσουν και είχαν σκαρφιστεί διάφορους τρόπους για να φτιάχνουν μόνα τους τα παιχνίδια τους. Τα αγόρια έφτιαχναν μπάλλες με πανιά δεμένα πολύ σφιχτά μεταξύ τους, κατασκεύαζαν σφεντόνες και έστηναν θηλιές για να πιάνουν κοτσύφια, τσίχλες και σπουργίτια. Τα κορίτσια έφτιαχναν κούκλες (κουτσούνες) με παλιά πανιά κι έβαζαν ξυλαράκια για χέρια και για πόδια. Αγόρια και κορίτσια έπαιζαν μαζί κι άλλα αυτοσχέδια παιχνίδια όπως κουτσό, κρυφτό, τυφλόμυγα, πεντόβολα κ.α.
.
Κουβαλώντας ζαλιά την βαρέλα...
Ηλεκτρικό ρεύμα στην παλιά Πέρσαινα δεν υπήρχε και για φωτισμό τη νύχτα, χρησιμοποιούσαν μικρές λάμπες πετρελαίου και το φως απ' το τζάκι. Το νερό το κουβαλούσαν οι γυναίκες στην πλάτη (ζαλιά) μέσα σε βαρέλια των είκοσι και τριάντα οκάδων, απ' τις πολλές πηγές που υπήρχαν την εποχή εκείνη στην Πέρσαινα. Επίσης στις πηγές, έπλεναν και τα ρούχα τους. Αργότερα φτιάχτηκε το υδραγωγείο στη Δέση κι έτσι έγινε πιο εύκολη η ζωή των κατοίκων αφού είχαν πια νερό όλα τα σπίτια.
Συγκοινωνία δεν υπήρχε και οι κάτοικοι για να πάνε στον Πύργο, έπρεπε να πάνε με τα πόδια στα γειτονικά χωριά (Δούκα, Μηλιές, Νεράϊδα, Μπεντένι) για να πάρουν το λεωφορείο.Τα παλιά χρόνια η Κοινότητα της Πέρσαινας ήταν φτωχή και χωρίς κρατική επιχορήγηση δεν υπήρχε η δυνατότητα εκτελέσεως πολλών κοινοφελών έργων. Έτσι τα κοινοτικά έργα γίνονταν μόνο με προσωπική εργασία. Το σύνθημα για τη συγκέντρωση αντρών και γυναικών το έδινε η καμπάνα με τον ειδικό χτύπο όταν επρόκειτο να εκτελεστεί οποιοδήποτε κοινοτικό έργο. Άλλοτε να καθαρίσουν ή να ανοίξουν δρόμους άλλοτε να ανοίξουν αυλάκια για πότισμα κ.ά.
Έτσι κυλούσε η ζωή των Περσαιναίων τότε, μέχρι που το 1965 έγινε ένας σεισμός ο οποίος δημιούργησε επικίνδυνες ρωγμές στα σπίτια και στο έδαφος. Μετά από διαβήματα της Κοινότητας στην τότε κυβέρνηση, στάλθηκαν τεχνικοί και διοικητικοί κρατικοί υπάλληλοι, οι οποίοι αφού μελέτησαν το θέμα αποφάσισαν πως υπάρχει ανάγκη μεταφοράς του χωριού σε νέα ασφαλή θέση. Επιλέχτηκε απ' όλους η τοποθεσία Μποτίνι Περσαίνης συνολικού εμβαδού 168.490 τ.μ.
Το 1970 άρχισε να χτίζεται το καινούργιο χωριό η ΝΕΑ ΠΕΡΣΑΙΝΑ και το 1975 παραδόθηκαν τα νέα σπίτια στους Περσαιναίους. Έτσι αποκτήσαμε ένα άλλο χωριό, με καινούργια σπίτια, με ωραίους δρόμους με σχέδιο πόλεως, με ρεύμα, νερό, αποχέτευση, συγκοινωνία, και άλλες ανέσεις.
Η ψυχή μας όμως έμεινε εκεί κάτω. Στην παλιά Πέρσαινα. Αυτή είναι για μας τους παλιούς ο «δικός μας παράδεισος».
Αθανασία Δημητροπούλου
Συγκοινωνία δεν υπήρχε και οι κάτοικοι για να πάνε στον Πύργο, έπρεπε να πάνε με τα πόδια στα γειτονικά χωριά (Δούκα, Μηλιές, Νεράϊδα, Μπεντένι) για να πάρουν το λεωφορείο.Τα παλιά χρόνια η Κοινότητα της Πέρσαινας ήταν φτωχή και χωρίς κρατική επιχορήγηση δεν υπήρχε η δυνατότητα εκτελέσεως πολλών κοινοφελών έργων. Έτσι τα κοινοτικά έργα γίνονταν μόνο με προσωπική εργασία. Το σύνθημα για τη συγκέντρωση αντρών και γυναικών το έδινε η καμπάνα με τον ειδικό χτύπο όταν επρόκειτο να εκτελεστεί οποιοδήποτε κοινοτικό έργο. Άλλοτε να καθαρίσουν ή να ανοίξουν δρόμους άλλοτε να ανοίξουν αυλάκια για πότισμα κ.ά.
Έτσι κυλούσε η ζωή των Περσαιναίων τότε, μέχρι που το 1965 έγινε ένας σεισμός ο οποίος δημιούργησε επικίνδυνες ρωγμές στα σπίτια και στο έδαφος. Μετά από διαβήματα της Κοινότητας στην τότε κυβέρνηση, στάλθηκαν τεχνικοί και διοικητικοί κρατικοί υπάλληλοι, οι οποίοι αφού μελέτησαν το θέμα αποφάσισαν πως υπάρχει ανάγκη μεταφοράς του χωριού σε νέα ασφαλή θέση. Επιλέχτηκε απ' όλους η τοποθεσία Μποτίνι Περσαίνης συνολικού εμβαδού 168.490 τ.μ.
Το 1970 άρχισε να χτίζεται το καινούργιο χωριό η ΝΕΑ ΠΕΡΣΑΙΝΑ και το 1975 παραδόθηκαν τα νέα σπίτια στους Περσαιναίους. Έτσι αποκτήσαμε ένα άλλο χωριό, με καινούργια σπίτια, με ωραίους δρόμους με σχέδιο πόλεως, με ρεύμα, νερό, αποχέτευση, συγκοινωνία, και άλλες ανέσεις.
Η ψυχή μας όμως έμεινε εκεί κάτω. Στην παλιά Πέρσαινα. Αυτή είναι για μας τους παλιούς ο «δικός μας παράδεισος».
Αθανασία Δημητροπούλου
